Totale zonsverduistering


Woensdagmorgen, 29 maart 2006, Antalya, Turkije.

 
  Bijna direct na de totale zonsverduistering van 1999 in Noord-Frankrijk
  hadden we al het plan opgevat om dit verschijnsel nog een keer mee te
  maken. Nu, bijna zeven jaar later is het dan zover. Met een groep
  van ruim 25 gelijkgestemden zijn we afgelopen zaterdag in Amsterdam op
  het vliegtuig gestapt met bestemming Antalya, Turkije. Een reis van een
  week met als hoogtepunt de totale eclips van 29 maart en daarom heen nog
  een aantal excursies o.a. naar het amphitheater van Aspendos, de ruine van
  de oude stad Sillyon en de watervallen van Kursunlu.
   


  
 Het hotel Grand Moonlight (niets is vandaag minder waar !) waar 
 we verblijven ligt aan de kust en ruim binnen de totaliteitszone
 die hier 3 minuten en 11 seconden zal duren. De centrale lijn waar
 de totaliteit het langste duurt (3 minuten en 46 seconden) ligt
 ongeveer 60 km oostelijk van het hotel bij de plaats Side. 
 De verwachting is een beetje dat de kustweg vandaag helemaal vol 
 zal komen te zitten. Het is de vraag of het de moeite waard is om
 60 km file te gaan rijden om 35 seconden langer van het verschijnsel
 te kunnen genieten.....en een redelijke kans dat we voor die tijd
 al vast komen te zitten.
Als apparatuur heb ik een paar eclipsbrilletjes en een kleinbeeld camera op statief met een 400 mm F5.6 telelens meegenomen. Dezelfde als 7 jaar geleden. Geen telescoop, het risico van beschadiging en of ontregeling tijdens de vlucht was me te groot.
 Op het dakterras van het hotel treft iedereen zijn voorbereidingen. De eclipsbrilletjes
 worden onderling vergeleken. Er blijken nogal grote verschillen te zijn, zelfs tussen twee brillen
 van het zelfde 'merk'.
Naarmate het tijdstip van het eerste contact nadert wordt er steeds vaker omhoog gekeken, zoekend naar het eerste zwarte hapje uit de zon. Tegen kwart voor een is het dan eindelijk zover. Er is een heel kleine afplatting te zien aan de rechteronderkant.
Op de groenstrook aan de boulevard verschijnen ook steeds meer toeschouwers die het spektakel willen meemaken. Het is zeker niet overweldigend druk maar er kan wel van een grote belangstelling worden gesproken.
 In een langzaam tempo wordt de zon steeds verder opgeslokt door de er voor schuivende maan.
 Het zal ongeveer 5 kwartier duren tot de verduistering totaal is.
 Na een kwartiertje of zo merken we dat het wat kouder gaat worden. Er steekt ook wat wind op.
Aan de vogels is nog niets te merken. Omdat we in een bebouwde omgeving zitten zijn er relatief weinig, dus het zal ook niet echt opvallen als ze stil worden en hun nest gaan opzoeken.
Voorlopig kijken we met enige regelmaat door de brilletjes omhoog. Ik heb mijn oude kleinbeeld spiegelreflexcamera met een 400 mm telelens op een statief gemonteerd met een filter ervoor. Op een spiekbriefje staan de momenten genoteerd waarop ik foto's wil maken met de bijbehorende diafragma's en belichtingstijden. Achteraf zal blijken dat de belichtingsmeter van de camera neigt naar overbelichting waardoor een aantal foto's van de partiele verduistering overstraald zijn.
 Het moment waarop de totaliteit zal in gaan (13:56 lokale tijd) nadert nu snel. 
 Langzaam aan is het nu ook merkbaar donker geworden en echt koud. Voor mijn gevoel is de temperatuur
 misschien wel 10 graden gezakt maar zo veel zal het wel niet zijn. Boven zee zien
 we nog steeds wat meeuwen (denkelijk) vliegen. 
De sfeer is nu onwerkelijk geworden. De kleuren zijn vaal en de schaduwen hard. Eindelijk is het moment waarop we bijna 7 jaar gewacht hebben daar. Vanaf de bergrug zuid-westelijk van Antalya zien we de duisternis over de baai aankomen. Het gaat nu heel snel en ineens is het zover.
In één klap wordt het donker en is de zon veranderd in een inktzwarte schijf omgeven door een prachtige corona. De hemel om de zon heen is loodgrijs. Op het finale moment zijn er heel kort enkele lichtpareltjes (Baileys beads) langs de rand van de zon te zien. Die worden veroorzaakt door de laatste zonnestralen die tussen de bergen op de rand van de maan door nog de aarde weten te bereiken.
 De totaliteit zal 3 minuten en 11 seconden duren. Als ik om me heen kijk is de horizon rondom oranje gekleurd.
 Dit wordt veroorzaakt door zonlicht wat buiten de totaliteitszone de aarde bereikt en in onze richting
 wordt gekaatst. Er zijn een aantal streamers te zien die tot ver buiten de zichtbare corona reiken en
 ook wat protuberansen; kleine rode vlammetjes die een heel klein beetje buiten de rand van de zon steken.
 Minder opvallend dan zeven jaar geleden in noord-Frankrijk maar visueel duidelijk aanwezig.
 Op de foto's zijn ze helaas niet echt te zien. 
Rechts onder van de zon is op ruime afstand de planeet Venus te zien. Mercurius, die ergens daar tussen in zou moeten staan kan ik echter niet vinden. In de tussentijd maak ik een aantal foto's van de verduisterde zon met corona met steeds verdubbelde belichtingstijd. Duidelijk is te zien dat de corona zich dan verder uitstrekt buiten de zon.
Veel te snel zijn de drie minuten voorbij. Plotseling is er een scherpe punt licht te zien aan de rechter onderkant van de zon bijna direct gevolgd door de zogenaamde diamantring. De corona is nog heel even zichtbaar met op het punt waar de zon te voorschijn komt een fel lichtbolletje wat er als een diamant uitziet.
En dan is het gebeurd. Het zal nog ruim een uur duren voordat de zon weer geheel zichtbaar zal zijn maar eigenlijk heeft daar niemand meer echt belangstelling voor.
Leo en Désirée Bolier